BÁT NƯỚC ĐỔ ĐI
Ngày xưa, ở một làng nhỏ miền sơn cước, có một người đàn ông tên là Thiện. Anh là người cần cù, lương thiện, nhưng số phận lại vô cùng nghiệt ngã. Năm 15 tuổi, cha mẹ mất trong một vụ lũ quét. Anh phải bươn chải mưu sinh, làm thuê đủ nghề. Nhưng dù có cố gắng đến đâu, cuộc đời cũng liên tục đưa đến cho anh những thử thách đau lòng.
Một lần bị bạn thân lừa hết tiền, một lần bị người làng vu oan trộm đồ, một lần khác anh cứu một đứa bé suýt chết đuối thì bị cha mẹ nó nặng lời vì tưởng anh là kẻ bắt cóc. Mỗi biến cố, mỗi sự tổn thương khiến lòng anh dần trở nên nặng nề, u uất. Anh không còn tin ai. Thậm chí, anh không còn thấy mình đang sống – chỉ đang tồn tại giữa một thế giới bất công và đầy hận thù.
Nghe người làng nói ở trên núi cao có một vị thiền sư đắc đạo, ai gặp cũng được khai tâm giác ngộ, anh quyết định cuốc bộ lên chùa, mang theo đầy oán giận và khổ đau.
Khi đến nơi, anh cúi đầu trước vị sư già và nói:
– Thầy ơi, con sống thiện lành, không làm hại ai, mà suốt đời gặp toàn đau khổ. Tại sao ông trời bất công đến vậy? Con càng sống tốt, càng bị chà đạp. Con muốn buông bỏ, nhưng con không biết buông thế nào…
Sư già không trả lời ngay. Ông chỉ mỉm cười, rót một bát nước đầy đến tận mép, rồi đưa cho anh.
– Con hãy mang bát nước này đi một vòng quanh sân chùa. Nhớ, không để rơi một giọt.
Thiện lấy làm khó hiểu, nhưng vẫn làm theo. Anh cẩn thận đi từng bước, mắt không rời khỏi bát nước. Trời lúc ấy nhiều gió, vài chú chim ríu rít chuyền cành, vài tiếng tụng kinh vọng ra từ điện chính, nhưng anh không dám ngẩng đầu. Anh chỉ biết: “Đừng để đổ nước”.
Khi quay lại, bát nước vẫn đầy nguyên.
Sư thầy hỏi:
– Con có thấy cảnh hoa nở cạnh bậc đá không?
– Dạ không…
– Con có nghe tiếng chuông chùa ngân vang theo gió?
– Cũng không…
– Thế con có thấy tượng Phật uy nghi bên gốc bồ đề kia?
Thiện lắc đầu.
Sư thầy mỉm cười:
– Tâm con lúc ấy đặt trọn vào bát nước, nên mọi thứ bên ngoài đều không thể làm con phân tâm. Cũng vậy, nếu con biết đặt tâm nơi chánh niệm, giữ vững tâm không xao động bởi lời thị phi, oan trái hay danh lợi, thì khổ đau chẳng thể bước vào lòng con.
Rồi ông từ từ nghiêng tay, đổ bát nước xuống nền gạch:
– Bây giờ con thấy gì?
– Nước đã mất…
– Đúng. Khổ đau trong con cũng như bát nước này – nó tồn tại vì con giữ chặt. Một khi con buông, nó cũng tan đi như nước thấm vào đất. Người khác có thể mang đến cho con bất công, nhưng giữ lấy khổ đau hay buông bỏ, là quyền của con.
Thiện cúi đầu, nước mắt rơi không phải vì buồn nữa, mà là lần đầu tiên, anh hiểu: Hận thù là ngọn lửa thiêu cháy chính mình. Oán giận là xiềng xích tự khóa chặt tâm mình.
Hôm ấy, anh ở lại chùa một đêm. Trong giấc ngủ nhẹ như mây, anh thấy mình đứng giữa đồng sen nở rộ, lòng rỗng rang như bầu trời sau cơn giông.
